- موضوع خبر : اخبار اجتماعی, بدون نمایش, دیدگاه
- شناسه خبر: 3157
ابوذر احمدی
پرندگان ترجیح می‌دهند بر دیوارهای سنگی آشیانه خود را بنا نهند اما سراغ این درخت بدبو نروند؛ با این حال این کنوکارپوس است در جای‌جای شهر لانه گزیده است. ریشه این درخت همچون اختاپوس بر سینه زیرساخت‌های شهری در جنوب کشور نشسته و با آن زورآزمایی می‌کند. بسیاری از کارشناسان به علت مضراتی که این گیاه سبز در محیط شهری بر جای می‌گذارد، آن را در زمره گیاهان مهاجم قرار می دهند؛ هرچند در بدو ورود این درخت به شهرهای جنوبی، بسیاری از مسوولان به آن لقب معجزه فضای سبز دادند اما حالا کنوکارپوس تبدیل به معضلی شده که سلامتی شهروندان را نیز نشانه رفته است.
این نوشته تلاشی است در جهت توجیه افکار عمومی، مدیران شهری و صنعتی، کارشناسان کشاورزی و منابع طبیعی که بیش از این درختان مهاجم، وارداتی و هزینه‌بر را برای فضای سبز شهری پیشنهاد ندهند.
درخت «کنوکارپوس» در سال ١٩٩٧ در عربستان و کویت مورد کشت قرار گرفت. سپس به کشورهای قطر، بحرین و امارات رسید.(شجره الکاربس/الدَمَس)
نزدیک دو دهه است که از طریق جزایر جنوب وارد ایران شده است. اکنون بیشتر کشورهای واردکننده اقدام به نابودی یا توقف کاشت این گیاه نموده و به سمت گونه‌های بومی یا سازگار رفته‌اند ولی ما با آن‌که بلعیدن منابع آب، مسمومیت خاک و تخریب زیرساخت شهری را توسط ریشه‌های اختاپوسی کنوکارپوس می‌بینیم، همچنان بر کاشت و تکثیر این گونه پافشاری می‌کنیم.
درخت «کنوکارپوس» با نام علمی Conocarpus erectus و نام لاتینButton mangrove، از خانواده بادام هندی (Combretaceae)
در مناطقی از جنوب به اسم کویتی شناخته می‌شود. ارتفاع آن اگر هرس نشود حتی می‌تواند بیش از ۲۰ متر نیز برسد. ریشه‌ها تا عمق و پهنای بیش از ده متر پخش می‌شود.
کاربرد این درخت همیشه سبز به‌عنوان بادشکن مزارع و باغات، ایجاد سایه، دیوار سبز و.. در شهرها و روستاهای جنوب به‌خصوص نواحی ساحلی کاربرد دارد. انتخاب عمومی این بوده است که باتوجه به انعطاف و شکل‌پذیری این گونه، ماهیانه بر روی آن هرس فرم انجام می‌شود و همین نکته متاسفانه زمینه‌ساز استهلاک نیروی کارگری، مصرف بیش از حد انرژی، سوخت و ایجاد آلودگی صوتی توسط دستگاه‌های بنزینی هرس می‌گردد. جمع آوری و انتقال ضایعات حاصل از هرس دردسر بعدی است که دفن و سوزاندن شاخه و برگ کنوکارپوس به‌تنهایی ۹۰ درصد حجم ضایعات فضای سبز جنوب را به خود اختصاص داده که احتساب هزینه‌های سرسام‌آور مادی و سوء اثرات محیط زیستی جهت پژوهش به مراکز تحقیقاتی و دانشگاهی پیشنهاد می‌گردد. سازگاری این گونه میهمان با هوای گرم و خشک، شرایط بد خاک و مقاومت آن به آلودگی هوا به سرعت در دل مدیران شهری و کارفرمایان صنعتی جا باز کرده. یکی از عوامل مهمی که در توسعه آن نقش داشته است، رشد سریع است که در طی ۱ سال به راحتی به ارتفاع ۳ متر می‌رسد. اگرچه به افزایش سرانه فضای سبز کمک شایانی کرده و اگرچه همیشه سبز و شاداب است، ولی مزاحمت‌های آن بسیار بیشتر از فوایدش است و تاکید می‌شود هرچه سریع‌تر به‌جای این در باغ سبز، چراغ قرمز گذاشته و از گسترش بیشتر این گونه‌ی دگراسیب و مسئله‌ساز جلوگیری شود.
این درخت سریع الرشد به اشتباه در مجاورت دیوارها، زیر خطوط شبکه برق و تلفن یا دقیقا بر روی مسیر شبکه فاضلاب، فیبرهای نوری و لوله‌های گاز کاشته شده است و همچنان می‌شود. ریشه‌ها و شاخساره‌ی کنوکارپوس به‌علت جانمایی غلط، زیرساخت شهری استان‌های بوشهر، هرمزگان و خوزستان را نابود کرده و تقریبا از سنگ جداول و سنگفرش خیابان‌ها تا لوله‌های فاضلاب و خطوط شبکه برق و آب هیچ چیز از گزند این اختاپوس در امان نبوده و نیست؛ ویژگی‌های بد این درخت با کاشت نابه‌جا و علاقه کاذب مدیران به جلوه‌گری زودهنگام در شهر یا مناطق صنعتی تشدید شده است. موارد متعددی از ایجاد آلرژی و مشکلات تنفسی ناشی از گرده گل و بذور کنوکارپوس نیز تاکنون گزارش شده ولی تحقیق دقیقی در این زمینه صورت نگرفته است. به هر ترتیب باید اذعان نمود که قدر و ارزش گونه‌های بوم‌زاد و یا سازگار با محیط زیست را ندانسته‌ایم؛ بدون کمترین پژوهش، در دام سودجویان افتاده و دست به بهره‌برداری غیر اصولی از منابع و خسارت شدید به مبلمان شهری برده‌ایم؛ زیرساخت‌هایی که میلیاردها تومان برای طراحی، احداث و نگهداری آنها هزینه شده است.
سوگ بزرگ‌تر آن‌که هنوز تفکیک آب شهری از مصارف فضای سبز توسط استانداری‌ها انجام نشده و آب گوارا -که بسیاری از هموطنان از آن بی‌نصیب‌اند- پای این درختان غیرمثمر هدر می‌رود.
شرق بوشهر
لینک کوتاه:
